Gumball Globular olarak da bilinen Messier 12 (M12), Yılancı takımyıldızında bulunan küresel bir yıldız kümesidir. Gumball Globular 7.68 kadir görünür parlaklığa sahiptir ve Dünya’dan 23.000 ışık yılı uzaklıkta bulunmaktadır. Yeni Genel Katalog’da NGC 6218 olarak adlandırılmıştır.
Messier 12 çıplak gözle görülmez, ancak karanlık bir gökyüzünün olduğu, ışık kirliliğinin olmadığı iyi koşullarda dürbünle görülebilir. (Hubble sitesinde ise ”Temmuz ayında kolay şekilde bir çift dürbünle gözlenebiliyor” deniyor.) Kümedeki yıldızlar ise 8 inç veya daha büyük bir teleskoplarla çözülebilir. 10 inçlik bir cihaz, 3 ark dakikalık bir çapa ve 10 ark dakikalık bir alana yayılan bir yıldız halesine sahip göbeği ortaya çıkarmaktadır.
Messier 12, 75 ışık yılı çapa sahiptir ve Yılancı takım yıldızında biraz daha parlak bir küresel küme olan Messier 10’dan yaklaşık 3 derece uzaktadır. M12, Messier 10’un 2 derece kuzeyi ve 2 derece batısı, Yıldız Delta Ophiuchi’nin 8,5 doğusu kuzeyi veya 2 derece kuzeyi veya Lambda Ophiuchi’den 5,6 derece bulunabilir. Küme dünyaya 16 km / s hızında yaklaşmaktadır. Komşusu Messier 10 ile karşılaştırıldığında, merkezi bölgeye doğru yoğunluğu daha azdır.
M12, 3 inçlik küçük bir teleskopta bulanık bir ışık topu gibi görünürken, 8 inçlik aletler kümenin en parlak yıldızlarını ortaya koyuyor. Daha büyük teleskoplar kümenin tüm alanındaki yıldızları gösterir.
Gökyüzündeki yeri 
Hubble’dan M12
Burada NASA / ESA Hubble Uzay Teleskobunun çektiği bir fotoğrafta gösterilen Messier 12 gibi küresel kümelerdeki yüksek yıldız yoğunluğu onları güzel fotoğrafların hedefleri haline getiriyor. Ancak bu kümelenmelerdeki sıkışık yaşam alanları, onları iki yıldızın birbirlerinin etrafındaki dar yörüngelere kilitlendiği ve birinden gelen maddenin, X-ışınları serbest bırakarak toplandığı, egzotik ikili yıldız sistemlerine ev sahipliği yapar.
Bu tür X-ışını ikili formların, küresel kümeler gibi kalabalık bölgelerdeki yıldızlar arasında çok yakın karşılaşmalardan oluştuğu ve Messier 12 küresel küme standartları açısından oldukça dağınık olmasına rağmen, bu tür X-ışını kaynaklarının burada tespit edildiği düşünülmektedir. Gökbilimciler ayrıca Messier 12’nin daha önce beklenenden çok daha düşük kütleli yıldızlara ev sahipliği yaptığını keşfetti (eso0604). Son zamanlarda yapılan bir çalışmada ise, gökbilimciler, dünyadaki 16.000’den fazla yıldızın 200.000 yıldızının parlaklığını ve renklerini ölçmek için Avrupa Güney Gözlemevinin Şili’deki Cerro Paranal’daki Very Large Telescope – Çok Büyük Teleskop’unu kullandılar. Globular galaktik merkez etrafındaki yörüngesi sırasında Samanyolu’nun en yoğun bölgelerinden geçerken Messier 12’den yaklaşık bir milyon kat düşük kütleli bir yıldızın parçalandığını tahmin ediyorlar. Messier 12’nin görüşündeki bu huzurunun yanıltıcı olduğu ve nesnenin şiddetli ve rahatsız bir geçmişi olduğu anlaşılıyor. Messier 12, Yılancı takımyıldızında bize yaklaşık 23.000 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Bu görüntü, Hubble’ın Araştırmalar için Gelişmiş Kamerası’nın Geniş Alan Kanalı kullanılarak çekilmiştir. Renkli görüntü, mavi filtre (F435W, renkli mavi), kırmızı filtre (F625W, yeşil renkli) ve yakın kızılötesi ışığa geçen (F814W renkli kırmızı) bir filtre aracılığıyla pozlardan oluşturulmuştur. Toplam maruz kalma süreleri sırasıyla 1360 s, 200 s ve 364 s’dir. Görüş alanı yaklaşık 3,2 x 3,1 yay şeklindedir.
M12 gibi küresel kümeler bu kadar yüksek yıldız yoğunluğuna sahip olduklarından, genellikle ikili yıldız sistemleri içerirler – birbirlerinin etrafındaki yörüngeye kilitlenmiş iki yıldızın sistemleri. Yıldızlar etkileşime girdiğinde, bir yıldızdan gelen malzeme, eşliğinde X-ışınlarını üreterek, onun arkadaşına aktarabilir. Bu X ışınları, etkileşimli ikili sistemlerin bir imzası olarak işlev görür ve çoğu, M12’de tespit edilmiştir. Bu beklenmedik bir durumdur, çünkü M12 göreceli olarak dağınık bir küresel kümedir, bu nedenle yıldızların daha yüksek yıldız konsantrasyonuna sahip kümelerdekilere göre çok daha az etkileşimde olmalıdır.
M12 yaklaşık 200.000 yıldız içerir. En parlak olanlar 12. büyüklüktedir ve M12’deki en parlak 25 yıldızın ortalama görsel büyüklüğü 13.97’dir. Amerikan astronom Allan Sandage kümede 13 değişken yıldız buldu.
2006 yılında, M12’nin şaşırtıcı derecede düşük sayıda düşük kütleli yıldız içerdiği keşfedildi. Bilim adamları, bu yıldızların M12’den Samanyolunun çekimi ile koptuğuna ve kümenin ömrü boyunca dört kat daha fazla üye kaybettiğine inanıyor. Başka bir deyişle, küme yörüngesi doğrultusunda Samanyolu düzleminin daha yoğun bölgelerinden geçerken, galaksinin halesine yaklaşık bir milyon yıldız bıraktı. Bu, kümede neden M sınıfı (kırmızı) bir cücenin bulunmadığını açıklamaktadır. M12’nin tamamen ayrışması 4,5 milyar yıl daha sürecek.
Küme, 30 Mayıs 1764’te Charles Messier tarafından keşfedildi. Messier, nesnesini, “yıldızsız bir bulutsu” olarak nitelendirerek kataloğuna ekledi. ”Yılancı: Bu bulutsu yıldız içermez, yuvarlaktır ve ışığı soluktur; bu bulutsunun yanında 9 büyüklüğünde bir yıldız var. ”(Messier’in girişinde bahsettiği Yılan takımyıldızı iki bölüme ayrılmıştır: Yılanın başını ve kuyruğunu temsil eden Serpens Caput ve Serpens Cauda. Yunan mitolojisinde Asclepius’u temsil eder ve Yılan takımyıldızının iki kısmı arasında duran, yılanı tutan göksel figürdür.)
Messier, 1771’de küme hakkında biraz daha ayrıntılı bir gözlem yaptı ve şunları not etti:
”30-31 Mayıs 1764 tarihlerinde aynı gecede, Flamsteed’in çizelgelerine göre, Yılancının kolu ile sol tarafı arasında, Yılan’da bir bulutsu buldum: Bulutsu herhangi bir yıldızı içermiyor; yuvarlak, çapı 3 dakika olabilir, ışığı soluktur; 3 ayak sıradan bir [akromatik olmayan] refraktör ile çok iyi görüyor. Delta Ophiuchi yıldızı ile karşılaştırarak konumunu belirledim; sağ yükselişi 248d 42 ′ 10 ″, güneyde ise 1d 30 ′ 28 at ‘da düşmüştür. Comet’in geçen yıl gözlemlediğim görünür yolun grafiğinde işaretledim [1769 kuyrukluyıldızı].”
Messier 12, en iyi Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında görülür.
Gözlem Bilgileri
| Obje: Yıldız Kümesi |
| Tipi: Açık |
| Takım Yıldızı: Yılancı |
| En İyi Gözlem Ayı: Temmuz |
| Neyle Gözlenir?: Dürbün |
| Sağ Açıklık: 16s 47d 14.18s |
| Dik Açıklık: -01°56’54.7” |
| Uzaklığı: 15,700 ışık yılı (4,800 parsek) |
| Yaşı: 12.67 milyar yıl |
| Yıldız Sayısı: 200,000 |
| Görünür parlaklığı: +7.68 |
| Görünür boyutu: 16′ |
| Çapı: 37.2 ışık yılı |
Teleskop ve Dürbünle Amatör Astronomi - Astrofotoğrafçılık 