13 milyar yıldan daha eski olan M5 en eski yıldız kümelerinden biridir. Yıldızlarının çoğunluğu 12 milyar yıldan daha uzun bir süre önce oluşmuş olmasına rağmen bu yaşlanan nüfusa biraz canlılık katan, beklenmedik yeni gelenleri vardır. Çıplak gözle ve küçük teleskoplarla bulanık bir nokta olarak görünen M5, 160 ışık yılı uzaklığında yayılan ve yaklaşık 100.000 yıldız içeren galaksimizdeki en büyük ve en yoğun küresel kümelerden biridir. M5 birçok değişken yıldıza ve yeni keşfedilen cüce novaya ev sahipliği yapıyor. “
Küresel kümelerdeki yıldızlar aynı yıldız odasında oluşur ve birlikte yaşlanır. Ancak çok büyük olanları hızlı bir şekilde yaşlanır, bir milyon yıldan daha az bir sürede yakıt kaynaklarını tüketir ve yaşamlarını muhteşem süpernova patlamalarıyla sonlandırır. Peki ama bu şekilde olsaydı bu eski küme Messier 5’de sadece eski, düşük kütleli yıldızlar kalmış olmalıydı. Yaşlanıp soğuduklarında kırmızı dev haline gelip, en yaşlı yıldızlar arasına girmeliydiler. Yine de gökbilimciler bu kümede birçok genç, mavi yıldız gördüler. Bunlar çok daha parlak eski yıldızlar arasına saklanmışlardı. Bilim adamları, mavi straggler adı verilen bu gecikmeli gençlerin ya yıldız çarpışmaları ya da ikili yıldızlar arasındaki kütle transferiyle yaratıldığını düşünüyorlar. Bu tür olayların, birkaç milyonluk, yıldızın birbirine sıkıca sarıldığı yoğun nüfuslu küresel kümelerde oluşabileceğini düşünmek normaldir.
Karanlık bir gecede gözle rahatça görülebilir. Dürbünle ise belirsiz bir leke gibi görülür. Teleskopla bakıldığındaysa parlak taneli ve belirgin bir hale ile görkemli bir görünüme kavuşur. Bu yüzden küçük teleskoplar için görülebilecek en güzel yıldız kümesidir. Fark edilen bir yıldız dizisi çekirdekten uzayan bir yay oluşturur. Yakınında da soluk sarı renkli çift yıldız 5 Serpentis’i bulabilirsiniz.
Messier 5, Yılan – Serpens (The Snake) takımyıldızında yaklaşık 25.000 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Kuzey yarımkürenin en parlak, Messier objelerinin de 3. en parlak kümelerinden biridir. Sadece Yay’daki M22 ve Akrep’deki M4, bu kümeden fazla parlar. Yılan takım yıldızındaki Alpha Serpentis ve Mu Serpentis ile üçgen yaptığı düşünülerek bulunabilir. 5 kadir büyüklüğündeki 5 Serpentis Çift Yıldızının hemen yanında yer aldığından, M5’in yıldıza benzemeyen yapısı 10 X 50 dürbünde belirgindir. Küme, parlak, yıldıza benzeyen çekirdeği ile göze çarpan küçük bir ışık bloğu oluşturuyor. Bu çok etkileyici gelmeyebilir fakat aklınızda çok eski, neredeyse dünyanın yaşının iki katı yaşa sahip devasa bir yıldız kümesine baktığınızı unutmayın.
Gözlem Bilgileri
| Obje: Rose – Gül Yıldız Kümesi |
| Tipi: Küresel |
| Takım Yıldızı: Yılan – Serpens Caput Takım Yıldızı |
| En İyi Gözlem Ayı: Ağustos |
| Neyle Gözlenir?: Göz/ Dürbün |
| Sağ Açılım: 15s 18d 33.22s |
| Dik açıklık: +02°04’51.7” |
| Uzaklığı: 24,500 ışık yılı (7,500 parsek) |
| Yaşı: 13 milyar yıl |
| Yıldız Sayısı: >100,000 |
| Görünür parlaklığı: 6.7 kadir |
| Görünür boyutu: |
| Çapı: |
Teleskop ve Dürbünle Amatör Astronomi - Astrofotoğrafçılık 